Γράφει οΓιώργος Δαμιανός
Αφήνοντας πίσω σας το τζαμί του Τσισδαράκη και την παλιά καθολική εκκλησία του Μπονεφάτση (τη σημερινή Παναγία παντάνασσα*) μπαίνουμε στο Γιουσουρούμ. μέσα στο μυαλό μου ο Nικόλας Άσιμος σιγοτραγουδάει το στιχάκι:
«κι εμείς ξεπουλιόμαστε στογιουσουρούμ, για ένα κουστούμ, για ένα κουστούμ»,
Ενώ σκέφτομαι ότι σε κανένα
σημείο του πλανήτη δεν αγκαλιάζει τόσο αρμονικά η ανατολή τη δύση, όσο
στην περιοχή γύρω από το μοναστηράκι. Δίχως φανφάρες, υστερίες, πατριωτικές
κορώνες και αντισημιτικές χυδαιότητες συνυπάρχουν, χιλιάδες χρόνια τώρα,
οι δωδεκαθεϊστές (η αρχαία αγορά και η βιβλιοθήκη του Αδριανού), οι
μουσουλμάνοι (τζαμί του Τσισδαράκη, σημερινό μουσείο λαϊκής τέχνης), οι
καθολικοί και οι ορθόδοξοι στην ίδια εκκλησία (την Παναγία παντάνασσα) και
οι ιουδαίοι, γόνος των οποίων έδωσε το όνομα του στην περιοχή.
Πρόκειται
για την εβραϊκή οικογένεια του Νώε Γιουσουρούμ ή Γιεσουρούμ, που ήλθε το
1863 από τη Σμύρνη και εγκαταστάθηκε στο μοναστηράκι ως παλαιοπώλης μαζί
με άλλες οικογένειες ομοθρήσκων του. ηταν, μάλλον, ένας
αξιαγάπητος άνθρωπος που οι αθηναίοι τον συμπάθησαν και προς τιμήν του
ονόμασαν ολόκληρη την περιοχή της πλατείας Αβησσυνίας**, ως Γιουσουρούμ.
Σχετικά με τη λέξη
Αβησσυνία (= Αιθιοπία), προέρχεται, μάλλον από κάποιους Αβησσύνιους (=
Αιθίοπες) που κατοικούσαν εκεί ή, κατά μία πιο ρομαντική εκδοχή, επειδή
εκεί μοιράστηκε, το 1922, η ανθρωπιστική βοήθεια από την Αιθιοπία προς
τους μικρασιάτες πρόσφυγες. 'Ετσι, για να μην ξεχνάμε ότι όποιος δέχεται τον
ανθρωπισμό, πρέπει και να τον ανταποδίδει.
Σε κάθε χώρα θα συναντήσετε
περιοχές με πραγματική αγορά παλαιών αντικειμένων (στο λονδίνο: το portobello, στη ρώμη: την porta
portese, στο παρίσι:
την
porte de clignancourt). δυστυχώς, σ΄εμάς ελάχιστα μαγαζιά της περιοχής του γιουσουρούμ, σήμερα, μπορούν
να θεωρηθούν παλαιοπωλεία.
τα περισσότερα είναι καταστήματα τουριστικών ειδών ή εξειδικευμένη (και φτηνή) αγορά
ρουχισμού.
Πάντως, όταν ακούτε τις λέξεις: αρχαία αγορά,
βιβλιοθήκη του Αδριανού, τζαμί Τσισδαράκη, καθολική εκκλησία του Μπονεφάτση,
Παναγία παντάνασσα,
Εβραίος Γιεσουρούμ, Αβησσυνία, γύφτικη πόρτα του τείχους του Χασεκή, θα νομίζετε ότι όποιος τα είδε όλα
αυτά, είναι, σίγουρα, κοσμογυρισμένος. στην πραγματικότητα, αυτός ο μυθικός κόσμος
ανοίγεται μπροστά σας,
καθώς βγαίνετε από τον ηλεκτρικό σταθμό στο Μοναστηράκι.
Αν δεν είναι κοσμοπολίτικη τούτη η πλατεία,
τότε ποια είναι;
* παντάνασσα (γεν.
παντανάσσης). η βασίλισσα των πάντων (προσωνύμιο της θεοτόκου). ετυμ.: παντ + άνασσα/άναξ. στο
αρσενικό απαντάται και παντάναξ: ο θεός, ο άρχοντας των πάντων.
** Αβησσυνία από την αραβ.
λέξη habes (= μικτός, συρφετός πολλών εθνών). Γι αυτό, ως ξένη λέξη, σωστή και η ορθογρ.
αβισινία
