Το Χρονικό της Βεργίνας

Το χρονικό της ανακάλυψης του τάφου του Φιλίππου Β' στη Βεργίνα από τον Μανόλη Ανδρόνικο. 

Πήρα το τσαπάκι της ανασκαφής, που έχω μαζί μου από το 1952, έσκυψα στον λάκκο και άρχισα να σκάβω με πείσμα και αγωνία το χώμα κάτω από το κλειδί της καμάρας. Ολόγυρα ήταν μαζεμένοι οι συνεργάτες μου. (...) 

»Συνέχισα το σκάψιμο και σε λίγο ήμουν βέβαιος. Η πέτρα του δυτικού τοίχου ήταν στη θέση της, απείραχτη, στέρια. (...) Είναι ασύλητος! Είναι κλειστός! Ήμουν ευτυχισμένος βαθιά. 

»Είχα λοιπόν βρει τον πρώτο ασύλητο μακεδονικό τάφο. Εκείνη τη στιγμή δεν ενδιαφερόμουν για τίποτε άλλο. Εκείνη τη νύχτα -όπως και όλες τις επόμενες- στάθηκε αδύνατο να κοιμηθώ περισσότερο από δυο τρεις ώρες. »Γύρω στις 12, τα μεσάνυχτα, πήρα το αυτοκίνητο και πήγα να βεβαιωθώ αν οι φύλακες ήταν στη θέση τους. 

Το ίδιο έγινε και στις 2 και στις 5 το πρωί. Οπωσδήποτε, συλλογιζόμουν, μέσα στη σαρκοφάγο πρέπει να κρύβεται μια ωραία έκπληξη. Η μόνη δυσκολία που συναντήσαμε ήταν πως την ώρα που ανασηκώναμε το κάλυμμα, είδαμε καθαρά πια το περιεχόμενο και έπρεπε να μπορέσουμε να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας και να συνεχίσουμε τη δουλειά μας, μόλο που τα μάτια μας είχαν θαμπωθεί απ' αυτό που βλέπαμε και η καρδιά μας πήγαινε να σπάσει από συγκίνηση. 

»Η μόνη δυσκολία που συναντήσαμε ήταν πως την ώρα που ανασηκώναμε το κάλυμμα, είδαμε καθαρά πια το περιεχόμενο και έπρεπε να μπορέσουμε να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας και να συνεχίσουμε τη δουλειά μας, μόλο που τα μάτια μας είχαν θαμπωθεί απ' αυτό που βλέπαμε και η καρδιά μας πήγαινε να σπάσει από συγκίνηση. 

»Μέσα στη σαρκοφάγο υπήρχε μια ολόχρυση λάρνακα. Επάνω στο κάλυμμά της ένα επιβλητικό ανάγλυφο αστέρι με δεκάξι ακτίνες, και στο κέντρο του ένας ρόδακας. »Με πολλή προσοχή και περισσότερη συγκίνηση ανασήκωσα το κάλυμμα με το αστέρι πιάνοντάς το από τις δυο γωνίες της μπροστινής πλευράς. Όλοι μας περιμέναμε να δούμε μέσα σ' αυτήν τα καμένα οστά του νεκρού. Όμως αυτό που αντικρίσαμε στο άνοιγμά της μας έκοψε για μιαν ακόμη φορά την ανάσα, θάμπωσε τα μάτια μας και μας πλημμύρισε δέος: πραγματικά μέσα στη λάρνακα υπήρχαν τα καμένα οστά. (...) 

»Αλλά το πιο απροσδόκητο θέαμα το έδινε ένα ολόχρυσο στεφάνι από φύλλα και καρπούς βελανιδιάς που ήταν διπλωμένο και τοποθετημένο πάνω στα οστά. Ποτέ δεν είχα φανταστεί τέτοια ασύλληπτη εικόνα. 
»Μπορώ να φέρω στη συνείδησή μου ολοκάθαρα την αντίδραση που δοκίμασα καθώς έλεγα μέσα μου: "Αν η υποψία που έχεις, πως ο τάφος ανήκει στον Φίλιππο, είναι αληθινή -και η χρυσή λάρνακα ερχόταν να ενισχύσει την ορθότητα αυτής της υποψίας- κράτησες στα χέρια σου τη λάρνακα με τα οστά του. 
Είναι απίστευτη και φοβερή μια τέτοια σκέψη, που μοιάζει εντελώς εξωπραγματική". Νομίζω πως δεν έχω δοκιμάσει ποτέ στη ζωή μου τέτοια αναστάτωση, ούτε και θα δοκιμάσω ποτέ άλλοτε».

Μανόλης Ανδρόνικος, «Το Χρονικό της Βεργίνας», εκδ. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης - via Λογομνήμων). 

Το αρχαίο θέατρο της Βεργίνας. Αποκαλύφθηκε το 1982 πολύ κοντά στο ανάκτορο και πιθανότατα πρόκειται για το θέατρο όπου δολοφονήθηκε ο Φίλιππος Β'. 

.


Η είσοδος των βασιλικών ταφών και του Μουσείου της Βεργίνας 

.

Ο αρχαιολογικός χώρος της Βεργίνας από ψηλά. Δεξιά διακρίνεται το θέατρο, στο κέντρο το ανάκτορο, και πάνω το μικρό παλάτι (από Makedonia.com.fr).

.
Ο Μανόλης Ανδρόνικος στις ανασκαφές της Βεργίνας

 .

.
Μελίνα Μερκούρη, Λάκης Σάντας, Μανώλης Γλέζος, Μανόλης Ανδρόνικος στην Ακρόπολη.

 

.
Μανόλης Ανδρόνικος, Κωνσταντίνος Καραμανλής

.
Στον τάφο του Φιλίππου με τον Γιάννη Τσαρούχη (από τη φωτοθήκη της Χρυσούλας Σαατσόγου-Παλιαδέλη, καθηγήτρια Αρχαιολογίας του ΑΠΘ και διευθύντρια της πανεπιστημιακής ανασκαφής στη Βεργίνα).

.
Με τη γυναίκα του Ολυμπία Κακουλίδου (κάτω αριστερά). Κάτω δεξιά, στην είσοδο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, με την Όλυμπία, την Άννυ Μιχαηλίδου την Μπεττίνα Τσιγαρίδα και τη Χρυσούλα Σαατσόγου-Παλιαδέλη (από τη φωτοθήκη της Χ. Σαατσόγου-Παλιαδέλη

.
Το εσωτερικό του τάφου του Φιλίππου στις πρώτες φωτογραφικές αποτυπώσεις.

.
Ο θώρακας από τη χρυσοποίκιλτη πανοπλία του Φιλίππου. Είναι παρόμοιος με αυτόν που φορά ο Μεγαλέξανδρος στην απεικόνιση της μάχης του με τον Δαρείο στο Μωσαϊκό της Νεάπολης.

.
Χρυσελεφάντινη ασπίδα του Φιλίππου.

.
Η μεγάλη χρυσή λάρνακα από τον τάφο του Φιλίππου. Στη μικρότερη, τα οστά της νεκρής νεαρής βασιλικής συζύγου σκεπάζονται από ένα χρυσοπόρφυρο ύφασμα. 

.
Η πρόσοψη του διθάλαμου τάφου του Φιλίππου με την αινιγματική τοιχογραφία του κυνηγιού. Σύμφωνα με τη Χρυσούλα Σαατσόγλου-Παλιαδέλη, η τοιχογραφία απεικονίζει πιθανότατα το νεαρό Αλέξανδρο και τον πατέρα του σε κυνήγι. «Πρόκειται για ένα πολύτιμο δείγμα ζωγραφικής υψηλής τέχνης του 4ου αιώνα π.Χ., την περίοδο δηλαδή της ακμής της ελληνικής ζωγραφικής. Μαζί με την τοιχογραφία του τάφου της Περσεφόνης είναι από τα ελάχιστα έργα ζωγραφικής που έχουν σωθεί από την αρχαιότητα» (συνέντευξη στον Αγγελιοφόρο).

.
Γυναικείο στεφάνι ανθισμένης μυρτιάς. Βρέθηκε στον προθάλαμο του τάφου του Φιλίππου

.
Ασημένια οινοχόη με κεφάλι Σειληνού από τον τάφο του Φιλίππου.

.
Ελεφαντοστέϊνες κεφαλές από τη διακόσμηση της χρυσελεφάντινης κλίνης στο θάλαμο του τάφου του Φιλίππου. Απεικονίζουν πιθανόν τον Φίλιππο και τον Μεγαλέξανδρο.

.
Ο τάφος του Φιλίππου Β'.

.
Ο «τάφος της Περσεφόνης» με το μοναδικό μαρμάρινο θρόνο. Ο τάφος αποδίδεται στη μητέρα του Φιλίππου Ευρυδίκη, γι' αυτό και ονομάζεται επίσης «τάφος της Ευριδίκης».

.
Ζωγραφική παράσταση του Πλούτωνα και της Περσεφόνης σε τέθριππο πάνω στο θρόνο.

.
Ο θρόνος στον «τάφο της Περσεφόνης».

.
Ο «τάφος της Περσεφόνης».

.
Η αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα. Τοιχογραφία στο εσωτερικό του «τάφου της Περσεφόνης».

.
Ασημένια υδρία-τεφροδόχος με χρυσό στεφάνι βελανιδιάς. Βρέθηκε στο βάθος του θαλάμου του «τάφου του Πρίγκιπα» πάνω σε ένα μικρό πέτρινο βωμό.

.
Ελεφαντοστέϊνο γλυπτό. Βρέθηκε στον «τάφο του Πρίγκιπα».
.
Σχέδιο του ανακτόρου των Αιγών από τον αρχαιολόγο Ιωάννη Τραυλό, αναπάρασταση του ανακτόρου (του μόνου γνωστού της κλασικής Ελλάδας) από τους Δ. Παντερμανλή και Γ. Κιαγιά και το μεγάλο ψηφιδωτό του Δωματιόυ Ε.

.
Τα συμπεράσματα της ανατομικής ανάλυσης των οστών που βρέθηκαν στους βασιλικούς τάφους δημοσιεύτηκαν από το International Journal of Medical Sciences. Συνηγορούν στην άποψη ότι ο ασύλητος τάφος που ανακάλυψε ο Μανόλης Ανδρόνικος είναι του Φιλίππου Β'.

.
Χρυσό Γοργόνειο κόσμημα. Από τον προθάλαμο του τάφου του Φιλίππου.

.
Βεργίνα. Καρτ ποστάλ Delcampe.

.

πηγή: